Çantanin basit ya da detayli olmasi, kullanacak kisinin tibbi bilgisine ve bir saglik kurumundan ne kadar uzakta olduguna göre degisir. Sehir merkezinde oturan bir kisinin ihtiyaçlari daha azken, dagda kamp yapanlarinki daha fazladir. Evde kullanilan ilkyardim çantalarinda genellikle küçük yaniklar, küçük kesikler, siyriklar, böcek sokmalari, burkulmalar, incinmeler, basit agri ve atesin tedavisi için gerekli malzemeler bulunur. Seyahat ilkyardim çantalarinda ise, tibbi yardimin gecikebilecegi düsünülerek yukaridakilere ek olarak; kesikler, kiriklar, mide-bagirsak problemleri, cilt problemleri, alerjiler için ihtiyaç duyulabilecek tibbi malzeme yer almalidir. Çanta olusturulurken, elden geldigince basit olmasina özen gösterilmelidir. Su geçirmez, basit bir çanta tüm isinizi görecektir. Pahali, gösterisli çantalara bosuna para verilmemelidir. Birkaç gözü olan bir çanta, malzemelerin gruplanarak saklanmasina yardimci olacaktir. Iyi bir çanta olusturmanin yaninda, onu nasil kullanacagini bilmek de önemlidir. Bunun için ev halkinin ilkyardim konusunda temel egitimi almasi gerekir. Egitim lafi gözünüzü korkutmasin; bunun için düzenlenen kurslardan, bilen bir kisiden ya da en azindan kitaplardan yararlanilabilir. Ilkyardimda dikkat edilmesi gereken temel kural; yardim edeyim derken hastaya zarar vermemektir. Yani, yaniga dis macunu sürülmemesi gerektigi ve yaraya tütünün uygun olmadigi bilinmelidir. Düzenlenen çanta eksilen, eskiyen ya da yipranan malzemenin degistirilmesi için yilda en az iki defa kontrol edilmelidir.
Ev çantasinda olmasi gerekenler
Evde kullanima uygun bir ilkyardim çantasi için ihtiyaçlarinizin tümünü büyük bir eczaneden saglayabilirsiniz. Bir ev çantasi;
* Yapiskan rulo bant
* Rulo sargi bezi
* Kendinden ilaçli küçük yara bandi
* Yaralari örtmek ya da temizlemek için steril kare gaz bezi (10 cmx10 cm)
* Burkulma ve incinmelerde kullanilmak üzere 5, 7 ve 10 cm'lik elastik bandaj
* Üçgen bandaj; havlu, örtü ya da turnike olarak kullanilmak üzere.
* Kasinti ve böcek sokmalarinda kullanilmak üzere, sprey ya da losyon anestetikler
* Alerjik reaksiyonlar için tablet ya da surup antiallerjik ilaçlar
* Ince lastik eldivenler
* Yaralari temizlemek için antiseptik solüsyonlar
* Yaralara sürülmek üzere antibiyotikli kremler
* Yanik ve yaralarda yapismayan, yagli tül bandaj
* Mikroplu atiklari koymak için torba.
* Çengelli igne; bandajlari tutturmak için
* Makas
* Kiymiklari çikarmak için cimbiz.
Kanamalarda Ilkyardim
KANAMA ÇEŞİTLERİ
Üç gruba ayırabiliriz
A.KANIN AKTIĞI YERE GÖRE
1.İç kanama : Yaralanan organlardan kanın damardan dışarı çıkıp organların yada vücut boşluklarının içine çıkmasına denir.
2. Dış kanamalar : Genellikle yaralanmalar sonucu kanın damardan vücut dışına çıkmasıdır.
B. KANAYAN DAMARIN CİNSİNE GÖRE
1.Kılcal damar kanaması : Sızma şeklindedir. Kolayca durur. Üzerine pansuman koyup o kısmı yukarı kaldırmakla da kolaylıkla durur.
2. Toplar damar kanaması : Koyu kırmızı renkte, sızar, taşar biçimindedir. Üzerine pansuman koyup üzerinden sarılması ve o kısmı yukarı kaldırılması genellikle kanamayı durdurur.
3. Atardamar kanamaları : Açık renkte fışkırır tarzda olur. Hemen durdurulmalıdır.
Kanayan kol ve bacak kalp seviyesinden yukarıda tutmak kanamayı azaltır. Basınçlı pansuman ve turnike uygulaması gerekir.
C. KANAMANIN OLDUĞU ZAMANA GÖRE
Hemen görülen kanamalar, Kanama durduktan sonra tekrar görülen kanama,Geç olan kanama
KANAMA BELİRTİLERİ
● Baş dönmesi,
● Yüzde, dudaklarda ve parmak uçlarında solukluk olur.
● Deri nemli ve soğuktur.
● Nabız hızlı ve zayıftır. Güçlükle hissedilir.
● Solunum hızlıdır.
● Sanki hava alamıyormuş gibi bir his (hava açlığı) olur.
● Şuur azdır ve en sonunda kaybolabilir
ACİL OLARAK KANAMA DURDURUCU YÖNTEMLER
1.Parmakla basınç yapma : ufak yara, kanama az ise yara üzerine temiz bir mendil koyup parmağımızla 15-20 dk. bastırın. Kan pıhtısını silmeyin. Kanamayı yeniden başlatırsınız.
2.Basınçlı pansuman : Kravat, eşarp, sargı bezi ile kanayan yara üzerine temiz bir mendil yada bez koyduktan sonra üzerine sıkıca sarın. Yara içinde görülen kemik parçası, mermi, bıçak gibi yabancı cisimleri çıkarmayın. Yaralı yeri kalp seviyesinden yüksek tutun
3.Kanayan yerin yüksekte tutulması : Yara ve kanayan kısım kalp seviyesinden yukarıda tutulması kanamayı azaltır
4.Damar üzerine basınç yaparak kanamaların durdurulması.
Basınç yapılacak nokta o bölgeye giden atardamarların kemik üzerinde yüzeyselleştiği yerdir.
Parmağınızla kemik arasında damar sıkıştırılması ile alt tarafa kan geçmez
a)Şakak bölgesindeki kamalar:
b)Yüz bölgesindeki kanamalar:
c)Baş, yüzün bir bölümündeki kanamalar
d)Kol + Ön koldaki kanamalar:
e)Bacakta olan kanamalar:
f)Atardamar kanamaları: Ani ölüme yol açar, hastaneye acilen gönderilmeli bu sırada turnike uygulanmalıdır
5.Bandaj (Turnike) kullanılarak kanama durdurma.
Kanayan yerin daha yukarısından eşarp, mendil, kravat, veya ince bir lastik ile kanama duruncaya kadar sıkın. (Kesinlikle tel kullanmayın) Turnike atardamar yaralanmalarında kullanılmalıdır. Aşırı sıkı turnikeler yumuşak doku ve sinir çizilmelerine sebep olacağı unutulmamalıdır 20 dakikada bir gevşetip sıkın. Bandajın saati yazılır. Çift kemiklerin üzerine uygulanmaz
6.Organ kayıplarında (el-ayak, kol, bacak): Bandaj uygulanır. Hastaneye kadar bandaj açılmaz.( kopan uzuv bulunan temiz bir naylon torbaya koyup ağzını kapatın. İçinde buz bulunan ikinci bir naylon torbanın içine koyup hasta ile birlikte hastaneye gönderin. 8 Saat içinde kopan uzuv yerine dikilebilir.
BURUN KANAMASINDA İLK YARDIM
Burun kanatlarına baş ve işaret parmağınızla 10 dakika bastırın Enseye ıslak, soğuk bez konur. Hastayı yan ve yüzükoyun yatırırsanız kanın solunum yollarına kaçmasını önlemiş olursunuz. ( Stabil Yan pozisyonu )
Boğulmalarda Ilk Yardim
BOĞULMANIN GENEL NEDENLERİ
1 ) Solunum yolu tıkanıklıkları: Solunum yolu çeşitli nedenlerle tıkanabilir.
Anatomik nedenler: Dilin arkaya gitmesi, başın öne doğru bükülmesi
Mekanik nedenler : Yabancı cisimler, ağızda biriken kan, takma diş.
Çeşitli hastalıklar: Solunum yollarının yaralanması, ses tellerinin şişmesi
2 ) Solunumu (deprese ) yavaşlaması veya durması:
Santral sinir sistemine etki eden durumlar: Çeşitli zehirli gazlar, böcek ilaçları, kafa yaralanmaları
Solunum sistemi ile ilgili durumlar: Suda boğulma, iple boğulma, solunum yollarına çeşitli maddelerin (sıvı, yemek vs.) kaçması
3 ) Kan ve dolaşım sistemi ile ilgili durumlar
Zehirlenmesi ( eksoz gazı gibi ),elektrik çarpmaları, derin şok durumu, ağır kanamalar, siyanür zehirlenmesi vb. bulunmaktadır.
4 ) Akciğer ve göğüs duvarı ile ilgili durumlar
Yaralanmalar sonucu akciğer ve akciğer zarı arasında hava girer. Akciğer büzülür. Solunum zorluğu olur. Şiddetli ezilmeler vb. durumlarda asfikseye yol açar.
BOĞULMADA ANA İLKYARDIM KURALLARI
1- Boğulmaya yol açan neden ortadan kaldırılır.
2- Boyun arkaya doğru bükün. Çene açılır, dil öne doğru çekilir.
3-Ağızdan ağıza yapay solunum yapılır. Bu sırada göğüs öne doğru yükselip yükselmediği kontrol edilir.En önemli ilkyardımdır. İlk üç dakikada yapılmalıdır. Daha uzun süre beyin O2’liğe dayanmaz. Şuursuz kalan kişinin dili arkaya doğru kayarak solunum yolunu tıkar. Başıda öne doğru düşer. Solunum yolunu bükerek ve daraltarak havanın geçmesi önlenmiş olur.
SOLUNUMUN KONTROLÜ
1- Solunum sesini dinleyin.
2- Ağız- buruna ayna, gözlük camı tutarak soluk verme ile camın buğulandığını görürsünüz.
3-Göğüs kafesinin öne doğru yükselip yükselmediğini kontrol edin.
4-Elinizin sırtını ağız – buruna doğru tutarak soluk verişini hissediniz
5-Elinizi göğüs kafesinin üzerine koyarak 1 dakika süre ile göğüs kafesinin öne doğru hareket edip etmediğini saptayınız.
AĞIZDAN AĞIZA YAPAY SOLUNUMA NE ZAMAN BAŞLANMALIDIR ?
Yeterli solunum, basit önlemler ile ( solunum yolunun açılması ve açık tutulması ) sağlanamıyorsa solunuma yardım edilmelidir.
Hasta – yaralının solunumu durmadan gerekebilir. Solunum yardımı yardımcı gerek olmaksızın yada yardımcı gereçle yapılabilir.
Ağızdan - ağıza
Ağızdan - buruna
Ağızdan yardımcı gereçle
Solunum hızı ve soluk hacmi: Yaşa ve vücut ölçülerine bağlıdır.
Aşırı yüksek soluk hacmi: Hastanın göğüs bölgesinde yüksek basınç oluşturur. Verilen hava ile hastanın midesi de şişer. Buda akciğerlerin genişlemesini engeller.
Çok az soluk hacmi: Hastaya gerekli O2 ve CO2 değişimi sağlayamaz
Çok yüksek sayıda: İlkyardımı yapan kişinin çabuk yorulmasına veya yaralının kasılmasına sebep olur.
YAPAY SOLUNUM ÇEŞİTLERİ
AĞIZDAN – BURNA SOLUNUM:
Hastanın hava yolları, ağız kapalı iken ve alt çene yukarı kaldırılmışken daha kesin olarak açık tutulabilir.
Hastanın burnuna ilkyardımı yapan kişi ağızını daha rahat yerleştirebilir.
Üfleme basıncı burun boşluklarından azalır. Böylece midenin şişmesi önlenir.
Teknik: Hastayı düz bir zemine yatırın. Kemer ve kravatı çözün. Hastanın başına diz çökün. Bir elinizle hastanın alın saç çizgisinden, diğer elinizle çene altından kavrayın. Hastanın başını arkaya – geriye doğru çekin, çeneyi öne çekin. Ağız alt dudak ve çene ucu arasına uygulanan basınç ile kapatılır.
Derin bir nefes alarak ağzını hastanın burnuna sıkıca kapatın. Nefesinizi üfleyin. Başarılı olup olmadığınızı anlamak için göğüsün yükselip yükselmediğini kontrol edin
AĞIZDAN – AĞIZA SOLUNUM
Burun yaralanmaları veya burun tıkalı olduğu zamanlarda uygulanır.
Teknik: Hastayı düz bir zemine yatırın. Kemer, kravatı çözün. Göğüs kısmından harekatı görebilecek şekilde göğüs kısmını açın. Hastanın yanına diz çökün. Bir elinizle alın saç çizgisinden diğeriyle çene altından kavrayın. Başını arkaya, çeneyi öne doğru çekin, hastanın ağzı parmak genişliğinde açın. Alına yerleştirdiğiniz elinizle burun deliklerini kapatın. Derin bir nefes alıp hastanın ağzına üfleyin. Kontrol için göğüsün hareketine bakın.
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
Hastayı düz bir zemin üzerine sırtüstü yatırın.
Yakasını, kemerini, kravatını, elbisesinin önünü açın.
Boyun kırığından şüpheleniyorsanız baş ve boyunu bükmeyin. Yalnızca alt çeneyi öne doğru çekin.
Takma diş, ağız boşluğunda bulunan kan, kusmuk gibi yabancı cisimleri parmağınıza doladığınız bir mendil ile temizleyin. Bunu yaparken daha derine, soluk borusuna kaçmamasına dikkat edin
Büyükler için 1 dakikada 12 kez düzenli ve kuvvetli olarak üfleyin.
Başkası tarafından doktora telefon ettiriniz.
İlkyardıma hiç ara vermeden tıbbi yardım gelene kadar, yada hastaneye gidene kadar devam edin.
Bir bez yada mendili hastanın ağız – burnuna koyarak ilkyardımı yapabilirsiniz. Solunuma engel teşkil etmez.
SUDA BOĞULMADA İLK YARDIM
Suda boğulma yada solunum yollarına bir sıvının kaçması sonucu akciğerler sıvı ile dolar. Gırtlak kaslarında kasılma olur. Kalp düzensizleşir. Kana geçen su ile kırmızı kan hücreleri parçalanır ve ölüm meydana gelir.
Kişi soluk, soğuk, gevşek ve morumsu renktedir. Nabız zayıflamıştır, yada kaybolmuştur. Şuur değişik derecede azalmış olur.
Tatlı suda boğulmada kana geçen su kan hücrelerin parçalanmasına yol açar.
Tuzlu suda boğulmada kandan su akciğerlere geçer ve kanın akıcılığı azdır.
1-Boğulma tehlikesi geçiren kişiyi karaya çıkarıp sırtüstü yere yatırın. Yakasını, kravatını, kemerini gevşetin. Ağız içindeki yabancı cisimleri temizleyin.
2-Ağızdan - ağıza yapay solunum yapınız.
3-Verdiğiniz hava solunum yollarındaki hava ile karışır. Solunum yolundaki su köpürerek dışarı çıkar. Soluk verdiği zaman kişinin başını çabucak yana çevirin. Her seferinde daha fazla su köpürerek dışarı çıkar ve yaralıya yeterince solunum yaptırmış olursunuz. Mide üzerine bastırarak midedeki suyunda dışarı çıkmasını sağlayın.
4-Islak elbiselerini çıkartır. Battaniyeye sarıp ısınmasına yardımcı olun. Şuuru düzelince sıcak içecekler verin
5-Kendi solunumuna başlayana kalp normal çalışana kadar ilkyardıma gerekirse kalp mesajına (kompresyonuna)devam edin.
6-Şuuru yerine gelirken amonyak, kolanya koklatın. Derin soluk almasını sağlayın.
7-Kesinlikle hastaneye gönderin
Elektrik çarpmasinda Ilk Yardim
Yüksek voltajlı elektrik akımının yerle temas eden vücuttan geçmesi sonucu olur.
Yaralı yüksek bir yerde, direkte bulunuyorsa itfaiyenin yardımı ile kurtarılıp yere indirilmelidir
Unutulmamalıdır ki elektrik yanıkları görüldüğünden daha derindir. Kas krampları ile kırıklar sinir felci solunum merkezinin felci solunumun ve kalbin durması.
1-Kesinlikle kendinizi tehlikeye sokmayın
2-Elektrik devresinin kapatılması ve başka uzman kişiler tarafından yeniden açılmamasına yönelik önlem alınması ( İtfaiye, elektrik idaresi)
3-Hasta bazen akım kaynağına yapışabilir. Kuru tahta, sopa vb. aletler ile hastanın elektrik teli olan ilişkisi kesilmelidir. Elbisesi yanıyorsa söndürün. Hemen başka yere taşımak için zaman kaybetmeyiniz.
Yaralı şuursuzsa(-) ve soluk almıyorsa(-)
Elbiselerini gevşetin, kemerini çözün, yakasını açın. Yapay solunum yapın. Gerekiyorsa kalp masajı yapın. Şok durumunu önleyici tedbir alın. Ayaklarını yukarı kaldırın.
Yaralı şuursuzsa(-) ve soluk alıyorsa(+)
Elbiselerini gevşetin, kemerini çözün, yakasını açın. Şok durumunu önleyici tedbir alın. Ayaklarını yukarı kaldırın. Gerekiyorsa kalp masajı yapın.
Yaralı şuurlu (+) ve soluk alıyorsa(+)
En yakın hastaneye taşıyın. Sakinleştirin. Sodalı su, çay gibi içecekler alabilir. Bir çay kaşığı yemek sodası ve bir çay kaşığı tuzu 1/3 litre suda eritip kazadan sonra ilk saatlerde her saat içirin. Ambulansla hastaneye gönderin. Kesinlikle yürütmeyin.
Hafif ve kısa süren elektrik çarpması ile kas kasılmaları, uyuşukluk, karıncalanma duygusu olabilir.Uzun süren ve kuvvetli çarpmalarda şiddetli kas kasılmaları, şuur kaybı, solunum ve kalp durması olabilir
Paz Ara. 30, 2007 10:26 am